Çoğu insan, birden çok epileptik nöbet türü olduğunu anlar. En iyi bilinen tür – ve kesinlikle en muhteşem olanı – genellikle “büyük hastalık” anlamına gelen Fransızca “grand mal” olarak adlandırılır. Bu ataklarda hastalar bilinç kaybına uğrar, yere düşer ve vücutlarında 1-2 dakika süren sarsıntılı sarsıntılar yaşarlar. Bu saldırılar daha uygun şekilde tonik-klonik nöbetler olarak adlandırılır.
Daha az dramatik bir epilepsi biçimi de bilinç kaybını içerir, ancak yere düşme veya sarsıcı hareketler olmadan. Bu saldırılara uygun bir şekilde “bakış büyüsü” denir çünkü hastalar yaptıkları şeyi bırakırlar, diğer insanlarla göz temasını kaybeder ve uzaya bakar gibi görünürler. Ataklar sırasında kendisiyle konuşulursa hastalar yanıt vermez.
Çoğu kez takdir edilmeyen şey, birden fazla tür epileptik atağın bir bakış büyüsü şeklini alabileceğidir. Ve aralarındaki farklar, en iyi tedavilerin yanı sıra altta yatan nedenleri anlamak için çok önemli olabilir.
Bakma büyüsü nöbetleri, genellikle “petit mal” epilepsi başlığı altında halkın bilinçlendirilmesinde bir araya toplanır. Petit mal Fransızcada “küçük hastalık” anlamına gelir ve daha ince görünüşlerini yansıtır. Bununla birlikte, mevcut terminolojiyi kullanırsak, iki ana başlama büyüsü saldırısı türü vardır – yokluk nöbetleri ve kısmi karmaşık nöbetler. Devamsızlık atakları, orijinal “petit mal” tanımına karşılık gelirken, kısmi karmaşık nöbetler bir zamanlar “psikomotor nöbetler” ve “temporal lob epilepsisi” olarak adlandırılıyordu. “Temporal lob” etiketi, bu tür nöbetlerin çoğunun, beynin kulakların tepesine en yakın kısımları olan iki temporal lobdan birinden kaynaklandığı gerçeğini yansıtır.
Hem yokluk hem de kısmi karmaşık nöbetler, bakmayı ve tepkisizliği içerse de, benzerlikler burada biter. Saldırılar aşağıdaki şekillerde farklılık gösterir:
- olağan başlangıç yaşları
- süre
- hastalar tarafından hatırlanan semptomlar
- saldırılar sırasında hareketler veya davranışlar
- ardıl etkiler
- elektroensefalogram (EEG) kalıpları
- altta yatan nedenler
- en etkili tedaviler
Devamsızlık nöbetleri çocuklukta ve genellikle okul öncesi yıllarda başlar. Genellikle yirmili yaşlarına geldiğinde yok olurlar. Kısmi karmaşık nöbetler, yaşamın sonları da dahil olmak üzere, çocuklukta veya yetişkinlikte başlayabilir. Dolayısıyla, orta yaşlı bir kişi başını dikip bakma nöbetleri geçirirse, neredeyse her zaman kısmi karmaşık tiptedir.
Saldırıların süresi de iki tür nöbeti birbirinden ayırır. Devamsızlık nöbetleri daha kısadır. Çoğu 10 saniye içinde biter ve neredeyse hiç 30 saniye devam etmez. Aksine, kısmi karmaşık nöbetler 30 saniyeden uzundur ve tipik olarak 2-3 dakika sürer.
Devamsızlık nöbeti olan çoğu çocuk, nöbet geçirdiğinin farkında değildir, ancak zaman kaybı fark edebilir. Devamsızlık nöbetlerindeki göreceli semptom eksikliği, kısalıklarıyla birlikte, gözden kaçmalarına neden olabilir. Göz temasının epizodik kaybını fark eden öğretmenler, genellikle onları ilk fark eden kişilerdir. Ancak kısmi karmaşık nöbetler yaşayan çocuklar ve yetişkinler, onları genellikle spesifik, tekrarlayan ve genellikle karmaşık semptomlar nedeniyle tanır. Kısmi karmaşık nöbetleri olan bir kişi, başka hiç kimsenin koklayamayacağı ani, özel bir koku fark edebilir. Başka bir hasta çevresi ile ani bir yakınlık hissi yaşayabilir, daha önce orada bulundukları algısı (“deja vu” olarak da bilinir, “zaten görülmüş” anlamına gelen Fransızca bir terim).
Diğer bir ayırt edici nokta da hastanın ataklar sırasındaki hareketlerinin veya davranışlarının farklı olmasıdır. Yokluk ataklarında, göz kapaklarında kısa bir titreme veya minimum titreme olabilir, hepsi bu. Aslında, devamsızlık nöbetleri hareketsizlik için ekstra hareketlerden daha belirgindir. Ancak kısmi karmaşık nöbetlerde davranışlar ayrıntılı ve karmaşık olabilir. Dudakların çiğnenmesi veya buruşması gibi yüz hareketleri olabilir. Hasta tekrar tekrar bir düğme ya da pantolon ayağına dokunabilir ya da tekrar tekrar bir masanın altına dikilebilir. Kısmi karmaşık nöbetleri olan herhangi bir hasta için davranışlar her atakta aynıdır.
Yine başka bir farklılık, sonradan etkilerle ilgilidir. Devamsızlık nöbetlerinden sonra çocuklar sanki hiçbir şey olmamış gibi önceki konuşmalarına veya aktivitelerine devam ederler. Sonradan etki yoktur. Ancak kısmi karmaşık nöbetleri takiben, hastaların birkaç dakika kafası karışabilir ve ardından yorgunluktan şikayet ederek sıklıkla yatağa yönelebilir.
Ataklar sırasında beyin dalgaları izlenirse, iki tür epilepsi tamamen farklı anormallik modelleri gösterir. Devamsızlık saldırıları, beynin her iki tarafı tarafından eşzamanlı olarak üretilen, saniyede üç hızla dönen karakteristik elektriksel deşarjları gösterir. Bunlar, bir EEG kaydı sırasında çocuğun hiperventile edilmesiyle indüklenebilir. Ancak kısmi karmaşık nöbetlerde, beynin bir tarafı hızlı, elektriksel deşarjlarla doludur, diğer tarafı ise zar zor etkilenir. Ayrıca hiperventilasyon, etkili bir tetikleyici değildir.
Beynin her iki tarafında aynı anda meydana gelen devamsızlık nöbetleri genellikle kalıtsaldır ve altta yatan sorun MRI taramalarında görünmezdir. Ancak kısmi karmaşık nöbetleri olan hastalarda MRI taramaları bazen beyin anatomisindeki kusurları ortaya çıkarır. Beyindeki tek bir nokta – genellikle bir temporal lobda – nöbet aktivitesini oluşturduğundan, MRI taramaları beyindeki sıcak noktaya yakın kusurları gösterebilir. Felç veya tümörler gibi bazı kusurlar kendi başlarına tedavi gerektirebilir. Delikler, yara izleri ve hatta az gelişmiş doku gibi diğerlerinin özel bir tedavisi yoktur.
Son olarak, iki tür nöbeti en iyi kontrol eden ilaçlar farklı olabilir. Örneğin, Zarontin markasıyla da bilinen etosüksimid, absans nöbetleri önlemede etkilidir, ancak kısmi-kompleks nöbetler üzerinde hiçbir etkisi yoktur. Diğer iki ilaç – fenitoin (Dilantin) ve karbamazepin (Tegretol) – kısmi kompleks nöbetlerin kontrolünde faydalıdır, ancak aslında absans nöbetlerini kötüleştirebilir. Bu yüzden doğru yapmak önemlidir.
(C) 2005 Gary Cordingley tarafından
GIPHY App Key not set. Please check settings