Yaptırımların etkisi Rusya’da hissediliyor

Batı, Rusya’nın dış rezervlerine erişimini kesmek, önemli teknolojilerin ithalatını sınırlamak ve başka kısıtlayıcı önlemler almak için harekete geçerken, Kremlin ekonomiyi korumak için bazı sert önlemler aldı. Bunlar arasında faiz oranlarını %20’ye kadar yükseltmek, sermaye kontrolleri uygulamak ve Rus işletmelerini karlarını rubleye çevirmeye zorlamak da vardı.

Sonuç olarak, rublenin değeri ilk düşüşün ardından toparlandı ve geçen hafta merkez bankası faiz oranı artışının bir kısmını tersine çevirdi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin cesaretlenmiş hissetti. Sovyetler Birliği’nin çöküşünden sonraki geçiş sürecinde Rusya ekonomisini inceleyen Indiana Üniversitesi’nde ekonomi profesörü olan Michael Alexeev, “Hükümet, işlerin gerçekte olduğu kadar kötü olmadığına dair bir tablo çizmek istiyor” dedi.

Ancak daha yakından bir bakış, yaptırımların Rusya ekonomisinden bir ısırık aldığını gösteriyor:

Ülke son yirmi yılın en kötü enflasyon dönemini yaşıyor. Devletin ekonomik istatistik kurumu Rosstat, söz konusu enflasyon geçen ay %17,3 ile 2002’den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Karşılaştırıldığında, Uluslararası Para Fonu gelişmekte olan ülkelerde tüketici fiyatlarının geçen yıl %5,9’dan bu yıl %8,7 artmasını bekliyor.

Bazı Rus şirketleri kapanmak zorunda kaldı. Birkaç rapor, bir tank üreticisinin parça eksikliği nedeniyle üretimi durdurmak zorunda kaldığını söylüyor. ABD’li yetkililer, etkisi olan yaptırımların bir işareti olarak, Rus şirketi Avtovaz tarafından üretilen ve çoğunluğu Fransız otomobil üreticisi Renault’ya ait olan Lada otomobil fabrikalarının kapatılmasına işaret ediyor.

Moskova belediye başkanı, şehrin operasyonları kapatan yabancı şirketlerden kaynaklanan 200.000 iş kaybıyla ilgilendiğini söylüyor. Konteyner şirketi Maersk, UPS, DHL ve diğer nakliye firmaları Rusya’dan çıktıktan sonra 300’den fazla şirket çekildi ve uluslararası tedarik zincirleri büyük ölçüde kapandı.

Rusya tahvillerinde tarihi bir temerrüt ile karşı karşıyadır ve bu durum ülkeyi yıllarca borç piyasalarının dışında tutacaktır.

Bu arada, Hazine yetkilileri ve çoğu ekonomist, yaptırımların tam olarak etkisini göstermesinin aylar alacağı konusunda sabırlı olmaları konusunda ısrar ediyor. Rusya zaman içinde uygun miktarda sermaye, parça veya malzeme alamazsa, bu daha fazla fabrika ve işletmenin kapanmasına neden olacak ve bu da daha yüksek işsizliğe yol açacaktır.

Rusya’nın 2014 yılında Ukrayna’nın Kırım Yarımadası’nı ele geçirdiği için yaptırıma tabi tutulmasının ardından, ekonomik verilerin daha yüksek enflasyon, endüstriyel üretimde düşüş ve ekonomik büyümede yavaşlama gibi sıkıntı işaretleri göstermesi neredeyse bir yıl sürdü.

Virginia’da William & Mary’de ekonomi profesörü olan David Feldman, “Yaptırımların işe yarayıp yaramadığını görmek için aramamız gereken şeyler, açıkçası, henüz görmek kolay değil” dedi. “Malların fiyatını, ürettikleri malların miktarını ve malların kalitesini arayacağız. Sonuncusu, görülmesi en zor ve muhtemelen en son ortaya çıkandır.”

Yaptırımların Rus ekonomisini nasıl etkilediğine ilişkin şeffaflık, büyük ölçüde Kremlin’in onu desteklemek için aldığı olağanüstü uzunluklar nedeniyle sınırlıdır ve en büyük sektörü olan petrol ve gaz, Avrupa, Çin ve Hindistan’ın Rus enerjisine bağımlılığı nedeniyle büyük ölçüde engelsizdir.

AB, Ağustos ayına kadar Rus kömürünü yasaklamayı kabul etmiş ve petrol üzerindeki yaptırımları tartışırken, şu ana kadar 27 ülke arasında petrol ve doğal gazı durdurma konusunda bir fikir birliği olmamıştır. Avrupa, Rus petrolünü yasaklayan veya aşamalı olarak kaldıran İngiltere ve ABD’den çok Rus kaynaklarına bağımlı. Bu arada Rusya, petrol ve doğalgazı için Avrupa’dan günde 850 milyon dolar alıyor.

ABD ve müttefikleri, Rusya’nın savaşma kabiliyetini etkilemek için yaptırımları uyarlamaya çalıştıklarını ve gündelik Rusları büyük ölçüde etkilenmeden bırakırken, hükümetin en üst kademelerindekileri mali olarak vurduklarını savundular.

Ancak Ruslar fiyatlarda bir artış fark ettiler. Moskova’nın bir banliyösünün sakinleri, düzenli olarak sipariş ettikleri 19 litrelik içme suyunun eskisinden yaklaşık %35 daha pahalı hale geldiğini söyledi. Bölgelerindeki süpermarket ve mağazalarda yaklaşık 2 kilo şekerin fiyatı yüzde 77 arttı; bazı sebzeler %30 ila %50 daha pahalıya mal olur.

Kremlin ve sosyal medyadaki müttefikleri, Batı yaptırımlarının işe yaramadığının bir işareti olarak defalarca Rusya rublesinin toparlanmasına işaret etti. Ruble erken saatlerde dolar karşısında 150 civarına düştü.