The Games Memories Play

İnsanlar, herkesin hayal edebileceği kadar uzun süredir, belki daha da uzun süredir bir şeyler uyduruyorlar. İnsan zihni, inanılmaz yaratıcılık ve sanatsal yetenek becerilerine sahiptir, ancak bu genellikle bir kişinin anıları kadar kritik bir şeye uygulanmaz. Yine de, tanıkları incelerseniz, yanlış olan birkaç şeyi fark edeceksiniz. Yeminli ifadeleri, çapraz sorgu altındayken verdikleri ifadeler ve olaydan yıllar sonra söyledikleri, ayrıntıların değiştirilmesi, silinmesi veya görünüşte rastgele eklenmesiyle büyük ölçüde farklılık gösterebilir. Bir tür psikolojik travma nedeniyle danışmanlık veya tedavi gören kişiler için işler daha da kafa karıştırıcı olabilir, çünkü genellikle daha fazla değişiklik olur.

Tabii ki bunu yaptıkları için uydurmaları değil. En azından bunu bilinçli olarak yapmıyor olabilirler. En mantıklı ve en “normal” insanlar bile her tekrar anlatıldığında büyük ölçüde değişen anılara sahip olabileceğinden, akıl sağlıklarının durumu da tamamen parçalanmamıştır. Elbette, belirli zihinsel sağlık sorunları olan insanlar diğerlerinden daha “yanlış” anılara sahip olabilir, ancak bu, bu tür şeyleri yapabilecek tek kişinin zihinlerinde olduğu anlamına gelmez. Gerçek şu ki, insan zihninin sahte anılar yaratma eğilimi vardır. Bu olağandışı özelliğin nedenleri henüz tam olarak araştırılmamış ve mümkünse anlaşılmamış olsa da, tıp bilimi tarafından on yıllardır bu kadar çok şey biliniyor.

İnsanlar, hatırlamayı yapan kişi detayı not edecek tip olsa da olmasa da, ayrıntılı olarak hatırlayabilecekleri anılara çok fazla inanma eğilimindedir. Sonuçta bu mantıklı bir mekanizmadır. Belli bir olayı ne kadar çok hatırlarsanız, aslında oradaydınız ve her şeyi hayal etmemiş olmanız o kadar muhtemeldir. Bununla birlikte, eğer kurgu yazarları herhangi bir gösterge ise, zihin, hafızadan elde edilebilecek her şey kadar canlı ayrıntılara sahip şeyler yaratabilir. Bir kişinin destek olarak kullanabileceği ayrıntıların olmamasına rağmen, en bulanık, en az ayrıntılı anıların gerçekte meydana geldiği zamanlar da vardır. Hafızanın ve zihnin bu alışılmadık yönünün mekaniği, son zamanlarda Daegu Üniversitesi’nden Hongkeun Kim’in önderliğinde Güney Koreli araştırmacılar tarafından yoğun bir çalışma altına alındı.

Çalışma, beynin hafızaya ayrılmış iki bölümü olduğunu keşfetti, biri belirli ayrıntıları saklarken, diğeri temel özü depoladı. Ekip, ortak hafıza hilelerini kullanarak, çoğu insanın, ayrıntıları depolayan alandan daha sık özü depolayan alanı aradığını keşfetmeyi başardı. Ek olarak, kişi anılarından ne kadar emin olursa, hafıza hatırlanırken beyin taramasında “ayrıntı” alanının aydınlanma olasılığı o kadar artar.

Bu, beynin bellek açısından nasıl çalıştığını açıklasa da, sahte anılar olgusunu açıklamaz. Araştırmacılar, hafızadan çok bilinçaltıyla daha yakından bağlantılı alanların yanı sıra ikisi arasındaki etkileşimle bir şekilde ilgili olduğunu varsayıyorlar. Ancak şu anda bu hala bir varsayım ve daha fazla çalışmaya ihtiyaç var. Araştırmacılar, bir kez anlaşıldığında, bilginin Alzheimer gibi hafıza zayıflatıcı sorunları olan insanlara yardımcı olabileceğine inanıyor. Aynı zamanda, belirli bozuklukların birisinin hatırayı kaybetmesine, ancak aşinalığı korumasına neden olduğu konusundaki anlayışımızı da geliştirebilir.