Mumlar

Mum, genellikle bir katı yakıt sütununun ortasından yükselen bir iç fitilden oluşan bir ışık kaynağıdır. Tipik olarak yakıt, en yaygın olanı parafin mum olmak üzere bir çeşit mumdur. Mum ateşlenmeden önce fitil katı haldeki yakıtla doyurulur. Mumu yakmak için kullanılan kibritin veya diğer alevin ısısı önce erir ve sonra az miktarda yakıtı buharlaştırır. Yakıt, buharlaştıktan sonra atmosferdeki oksijen ile birleşerek bir alev oluşturur. Bu alev daha sonra kendi kendini sürdüren olaylar zinciri yoluyla mumun yanmasını sağlamak için yeterli ısı sağlar: alevin ısısı katı yakıt kütlesinin tepesini eritir, sıvılaştırılmış yakıt daha sonra kılcal hareket yoluyla fitil boyunca yukarı doğru hareket eder ve sıvılaştırılmış yakıt daha sonra mumun alevi içinde yanmak üzere buharlaştırılır. Yakıtın yanması birkaç farklı bölgede gerçekleşir (mumun alevinde görülebilen çeşitli renklerin de gösterdiği gibi). Daha mavi, daha sıcak bölgelerde, hidrojen yakıttan ayrılır ve su buharı oluşturmak için yakılır. Alevin daha parlak, daha sarı kısmı, karbon dioksit oluşturmak için oksitlenen kalan karbon kurumudur.

Katı yakıtın kütlesi eridikçe ve tüketildikçe mum kısalır. Fitilin sıvı yakıtı buharlaştırmayan kısımları, fitilin açıkta kalan uzunluğunu sınırlayarak alev içinde tüketilir.

Kullanım
Elektriğin evcilleştirilmesinden önce mumlar, gaz lambasından önce ve sonra ek olarak ortak bir aydınlatma kaynağıydı. Yerel mevcudiyet ve kaynakların maliyeti nedeniyle, 19. yüzyıla kadar birkaç yüzyıl boyunca mumlar Kuzey Avrupa’da daha yaygındı ve zeytinyağı lambaları Güney Avrupa’da ve Akdeniz çevresinde daha yaygındı. Mum üreticileri şamdan olarak biliniyordu. Günümüzde mumlar genellikle estetik değerleri için, özellikle yumuşak, sıcak veya romantik bir ortam oluşturmak için ve elektrik kesintileri sırasında acil durum aydınlatması için kullanılmaktadır. Aromaterapide kokulu mumlar yaygındır. Küçük mumlar genellikle doğum günü pastalarının üzerine yerleştirilir.

Din
Mumlar dini törenlerde kullanılır.

Hıristiyanlık
Hıristiyanlıkta, tipik olarak İsa’nın ışığını temsil ederler ve genellikle sunak üzerine yerleştirilirler. Dua eşliğinde adak mumları yakılabilir. Mumlar, Ortodoks ve diğer kiliselerdeki ikonaların önünde tapınanlar tarafından yakılır.

Candlemas, Epiphany sezonunun sonunu işaret ediyor.
Mumlar geleneksel olarak elektrik ışıklarının ortaya çıkmasından önce Noel ağaçlarını aydınlatmak için kullanılırdı. Hala, bugün bile, Danimarka ve diğer Avrupa ülkelerindeki Noel ağaçlarını süslemek için yaygın olarak kullanılmaktadırlar. Ayrıca Advent çelenklerinde de kullanılırlar. İsveç’te (ve diğer İskandinav ülkelerinde) St. Lucia Günü, 13 Aralık’ta genç bir kızın mum halkasıyla taçlandırılmasıyla kutlanır.

Yahudilik
Yahudilikte, mumlar geleneksel olarak haftalık Şabat kutlamalarının başında Cuma akşamı yakılır. Işık Festivali olarak da bilinen Chanukah’ın Yahudi bayramı, Kudüs’teki Tapınakta sunağın adanmasının anısına sekiz günlük tatil sırasında her gece özel bir şamdan (menora) içinde bir mum yakılarak kutlanır.

Mumlar ayrıca, özellikle Holokost Günü Yom HaShoah’da ölen sevilen birini hatırlamak için kullanılır.

Kwanzaa
26 Aralık – 1 Ocak tarihleri ​​arasında gerçekleşen Afro-Amerikan bayramı olan Kwanzaa’nın kutlamalarında da mumlar kullanılıyor.