Bir Çocuk Şaşkınlığı

Telif Hakkı 2006 Ingela Berger

Küçük bir çocukla tanışan herkes onu gördü; küçük bir çocuğun şaşkınlığı. Çocuk bir otobüs görür ve onun için heyecanlanır, bir köpek görür ve çocuk arabasında hala oturamaz. Yetişkinlerin farkına bile varamayacak kadar kör olduğumuz şeyleri görüyor; coşkusunu tüm vücutla ifade eder ve deneyimini paylaşamadığımızda derinden hayal kırıklığına uğrar. Uzun zaman önce köpeklere ve otobüslere alıştık ve her gün geçtiğimiz tüm alakasız detayları ayıkladık. Bir zamanlar bu tür şeyler hakkında ne kadar heyecanlı ve şaşkın olduğumuzu unuttuk. Ama düşündüğünüzde; bir köpek olağanüstü, şaşırtıcı bir otobüs ve küçük bir çocuğun ışıltılı gözleri tamamen ilahi bir şeydir. İçimizdeki küçük çocuğun şaşkınlığına geri dönüş yolunu hala bulabilir miyiz? Yapabileceğimize inanıyorum ve bunu yapmaya çalışarak kazanacak çok şeyimiz var.

Yıldızlı bir gecede pencereni aç ve gökyüzünü izle. Sadece bu yıldızların çoğunun sizden o kadar uzak olduğunu ve artık var olup olmadıklarından emin olamayacağınızı düşünün. Milyonlarca yıl önce ölmüş olabilirlerdi ama yine de ışıklarını görüyorsunuz. Gördüğünüz şey, gökyüzünün çok uzun zaman önceki halidir. Gör ve hayran kal! Kendi vücuduna bak. Kan dolaşımınızın ne kadar iyi organize edildiğini düşünün; tüm hücreler, beyaz ve kırmızı cisimler, kan plakaları, hepsi sizi sağlıklı tutmak için özel rollerine sahip. Her şey, en gelişmiş bilgisayardan bin kat daha akıllıca çalışıyor, biz onu düşünmek zorunda kalmadan. Hayret edin!

Kendimizi bir krizin içinde bulana kadar ve Ibsen’in Peer Gynt’i gibi, başkalarının verili kabul ettiklerinden nasıl zevk alacağımızı öğrenmemiz ölümlü olduğumuzu hatırlatana kadar çoğu zaman olmaz; aniden basit bir fincan çayı, kaşığın şekeri karıştırırken çıkardığı güvenli ve tanıdık sesi, pencereden geçen bir güneş ışığını anlıyoruz.

Günlük yaşamdaki küçük şeyleri düşünün. Hamur yoğurmanın, saçınızı taramanın, yağmurda yürümenin, karda melek yapmanın keyfini yaşayın! Küçük şeylerin gerçekten ne kadar harika olduğu konusunda mutlu olun. Asla rutin bir şey yapmayın, ilk defa yapıyormuş gibi yapın. Çocuktan öğrenin. Asla şaşırmayı bırakmayın! Belki bizi buraya getiren sadece şans değildir. Belki de yaşamak için özel bir sebep vardır. Her birimiz için benzersiz bir plan olabilir. Bu planı bulursak, içimizdeki gerçeği bulmuş olabiliriz. Memnuniyete duyduğumuz derin özlem, kendi içinde bizi tatmin edebilecek bir şeyin varlığının bir göstergesi olabilir, arayışımızın ve özlemimizin hedefi olabilir. Bu, Aristoteles’in nihai neden olarak adlandırdığı şeydir. Yağmurun yağmasının nedeni, dünyanın buna ihtiyacı olmasıdır. Ama bu inançtır, bilgi değil.

Tüm gerçek filozoflar gözlerini açık tutmalıdır. Hiç beyaz bir karga görmemiş olsak bile, onu aramayı asla bırakmamalıyız. Ve bir gün benim gibi bir şüpheci bile daha önce inanmadığım bir fenomeni kabul etmek zorunda kalabilirdi. Bu olasılığı açık tutmazsam dogmatik olurdum, gerçek bir filozof olmazdım. “Jostein Gaarder, bu sözleri Sophies dünyasındaki öğretmen Alberto’nun ağzına koyar.

İnsanların bu dünya ve evren hakkında buldukları her cevap inanç ve hipotezlerdir. Bilimin keşifleri bile sadece teorilerdir. Bugün okullar, bir bilgimiş gibi bir dünya kavramı sunmaktadır. Gerçekte pek bir şey bilmiyoruz. Bilim, bize bilimsel yöntemler kullanılarak kanıtlanabilecek teoriler sağlar. Bu onların doğru olduğu anlamına gelmez. Bu sadece, bir teori veya fenomeni inceleyebileceğimiz yöntemler olduğu anlamına gelir. Başka bir yöntem veya anket başka bir şeyi kanıtlayabilir. Bunu hatırlamak önemli. Biz yetişkin insanlar bir şeyleri formlara ve kutulara koymayı, hesaplamayı ve düzenlemeyi sever. Bize kafası karışmış bir dünyada bir güvenlik hissi veriyor. Ancak gerçeklik bundan daha büyüktür. Bir forma sokulmayacak. Gerçek gerçek, onu bu kadar kolay bulmamıza izin vermeyecek. Belki dünyaya küçük bir çocuğun şaşkın gözlerinden bakmayı öğrenene kadar olmaz.