Görünüşe göre bugünlerde tanıştığınız herkes kendi kendini ilan eden bir psikolog. Radyo talk showlarından, televizyon röportajlarından, romantik romanlardan, haftalık dergilerden iş yerindeki gruplara; son akıl hastalığı hakkında herkesin bir fikri var. Uygulamalı psikoloji ile ilk kez 1970 yılında Birleşik Devletler Hava Kuvvetlerine katıldığımda tanıştım. Astsubayların (Astsubayların) astlarına danışman olmaları bekleniyordu. Meslek askeri eğitimi, tüm bölümleri ve dersleri direktif içermeyen veya eklektik danışmanlık tekniklerine ayırdı. Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi kafamıza kazındı. Herhangi bir dinden bahsetmememiz, bunun yerine psikolojik teknikleri bolca kullanmamız için sert bir şekilde uyarıldık.
Paul Vitz, Psychology as Religion adlı kitabında psikolojinin gerçekte ne olduğunu, yani dinin ne olduğunu ortaya çıkarmaya çalışır. Okuyucuya, modern psikoloji hareketinin babaları hakkında bazı teorileriyle birlikte kısa bir biyografi vererek başlıyor. Açılış bölümü kuru okumaydı ama sanırım tarihsel bir arka plan olarak gerekli. Orduda 26 yıl boyunca onları incelemeye zorlandığım için Carl Rogers ve Abraham Maslow’u hemen tanıdığımda ilgim zirveye çıktı. Vitz ayrıca Carl Jung, Erich Fromn ve Rollo May’i harekete önemli katkılar olarak tartışıyor.
Vitz, tüm benlik hareketinin merkezi olarak teşvik ettiği öz saygı kavramını hızlı bir şekilde açıklamaya geçiyor. Nereye dönerseniz dönün, insanoğlunun bildiği her hastalığın nedeni gibi göründüğü için bu benim için önemli hale geldi. Bir hareketin psikolojinin müjde mesajıyla örüldüğü noktaya kadar bu kadar yaygın olması için Vitz, benlik saygısı kavramının net bir entelektüel kökeninin olmadığını söylüyor. Bu, özciliğin akademi ve danışmanlık uygulaması üzerindeki etkisini göz önüne alındığında şaşırtıcı bir iddia.
Vitz, benlik saygısının bir neden değil duygusal bir tepki olarak anlaşılması gerektiğini belirtiyor. Yaptıklarımıza ve başkalarının bize yaptıklarına bir tepki olduğunu söylüyor. Yüksek benlik saygısı, arzu edilen bir duygudur (mutluluk gibi), ancak hissin kendisi hiçbir şeyin nedeni değildir. Bir özgüven duygusu edinmeye çalışırken, tek başarılı yol başkalarına iyilik yapmak veya bir şeyi başarmaktır. Bunu yaparken, istediğiniz tüm özgüvene sahip olacaksınız. Bununla birlikte, olumsuz tarafı, insanların kişisel kutsallığı elde etme hedefinden çok daha büyük bir amaç olarak mutluluğu takip etmeye başlamasıdır.
Vitz, Hristiyan için bencillik yalnızca kendi kendini yenilgiye uğratan bir hedef değil, aynı zamanda sadece kötü bir bilim ve çarpık bir felsefe olduğunu iddia ediyor. Var olan küçük klinik kanıtlar çoğunlukla deneysel gözlemlere dayanmaktadır ve sağlam bilimsel problem çözme testine dayanmamaktadır. Problemi belirtmekten, hipotezi oluşturmaktan ve test etmekten sonucu test etmeye kadar sürecin her adımındaki kusurları ortaya çıkarır. Ayrıca birkaç felsefi çelişkiyi ve bazı durumlarda gerçek yanlış beyanları da tespit eder. Yazar, bu kötü bilimin ve hatalı felsefenin yayılmasının ailelerin yok edilmesine katkıda bulunduğuna inanılıyor. Ek olarak, tüm iyileşme grubu zihniyeti, düşük benlik saygısı olan kişiyi, hastalıklarının geçmişte maruz kaldığı travmadan kaynaklandığına ikna eder. İyileşme grubu terapisi, hastayı kendine acımayla vurur ve böylece danışanları mağdur olduğuna ikna eder. Kurban, etiketlendikten sonra artık mağduriyet tavrını üstleniyor.
Değerlerin açıklığa kavuşturulması okullarda öğretilen model haline geldi ve insanın doğal olarak iyi olduğu varsayımıyla başlıyor. Değer açıklamasını geliştirenler ahlaki öğretileri reddettikleri için Vitz, sorumlu yetişkinler, yani öğretmenler iyi değerleri teşvik etmezse başka birinin yapacağını iddia ediyor. Müsamahakâr bir ortamın sağlanması, çocuğun istek ve çıkarlarını tatmin ederek çocuğu besler. Ancak bu felsefe iflas etti çünkü çocuklar sorumlu kaynaklar yerine sorumsuz kaynakların değerlerini üstlenecekler. Bu, yukarıda bahsedilen öğretilerle birleştiğinde, herkesin talihsizliklerinden başka birini suçlamaya işaret ettiği bir kurbanlar toplumu yarattı.
Vitz, bir Hristiyan analizi ve hümanist öz-teorilerin eleştirisini sunmak için üç bölüm ayırıyor. Toplumumuzun saf benlik kültürüne dönüşmesi için eğitim sistemimize kredi veriyor. Yeni Çağ hareketinin birçok kurucusu olduğunu, ancak Abraham Maslows teorilerinin en etkili olduğunu belirtti. Vitz, Hıristiyan eleştirisini tarihsel bir çerçeve içinde ve toplumumuzun evrimi üzerindeki etkisini savunuyor. Maalesef, konumu için İncil’deki referanslara çok az ilgi gösteriyor, ancak özcülük sapkınlığının depresyon, putperestlik ve ıstırap hakkındaki öğretileri nasıl etkilediğini gösteriyor. Çalışmasını şu gözlemle kapatır: “Hiçbir zaman bu kadar çok insan bu kadar bilinçli olmamıştır, kendini ifade edilecek bir şey olarak bu kadar farkında olmamıştır … benlik kendisine bir nesne olmuştur.” (Bence bu, öz saygının herkesin sorduğu “Bugün nasılsın?” Sorusuna yeni bir barometrik gösterge haline geldiğini kanıtlayabilir)
Genel olarak, Vitz’in kitabı kendine tapmanın sadece bir din olduğunu kanıtlamaya çalışırken serebral bir yaklaşım kullanır. Danışmanlarının bencil bir dünya görüşünden kurtulmalarına yardımcı olacak materyaller arayan İncil danışmanları hayal kırıklığına uğrayacaklar. Sonra yine Vitz kitabını bu amaçla yazmadı. Dahası, “Devlet okullarında dini öğretemezsiniz” diyenlere karşı zengin bir bilgi ve ferahlatıcı bir argüman sunuyor. Bu okuyucuyu bir ironi ile karşı karşıya bırakıyor: Mesele, dini devlet okullarında öğretmeli miyiz ya da öğretmemeli miyiz, bunun yerine hangi dini öğreteceğiz; bencillik mi yoksa Hıristiyanlık mı?
GIPHY App Key not set. Please check settings